Na Wyprawkę* nie trzeba zabierać ze sobą niczego. Można kanapki, wygodne buty i ciepłe ubranie (pogoda bywa kapryśna). Niepotrzebny telefon (poza niezbędnym kontaktem z rodzicami), mp3 (w autobusie słuchamy, rozmawiamy i gramy w gry, a muzyki słuchamy trochę innej niż zwykle), aparat (można, ale dokumentację foto wszyscy dostaną na płytach cd). Za to z Wyprawki można przywieźć do domu dużo więcej.

WIEDZĘ, której próżno szukać w podręcznikach. Wiedzę na wycieczce zdobywa się poprzez bycie w miejscachbezpośrednio związanych z mniejszościami narodowymi, religijnymi czy etnicznymi, które na odwiedzanym terenie żyły lubżyją do tej pory. Bo jak inaczej można obalić mity i stereotypy związane z mniejszościami? Naszym zdaniem, tylko aktywnie, przez bezpośrednie doświadczenie i ruszając się z domu.

Podróż śladami kultur, narodów i wyznań trwa 12 godzin. Przemieszczając się z miejsca na miejsce spotykamy się z Tatarami, Romami, Ukraińcami, Żydami, muzułmanami, prawosławnymi i wyznającymi judaizm. Oglądamy ich cmentarze, czytamy nagrobki, mówimy o nich próbując poznać choć mały fragment ich prawdziwego życia, mając świadomość, że do ich rzeczywistości i relacji panujących między tymi religiami, nie ma już powrotu. To ćwiczenie jest okazją do zadawania sobie pytań o to, jakie ludzie mogli mieć relacje, o ich tożsamość, o sam konstrukt, jakim była dawna społeczności. Czy to działało? Życie obok siebie, wspólne święta, codzienne sprawy? Pewne rzeczy możemy wyczytać, niektóre sprawdzić, a napewne tematy po prostu warto porozmawiać.

UMIEJĘTNOŚCI I SPRAWNOŚCI: szukania, analizowania, łączenia faktów, wyciągania wniosków. Bo Wyprawka to przede wszystkim całodniowy warsztat, który wymaga od uczestników i uczestniczek maksymalnego skupienia, zapamiętywania i aktywności w zadaniach grupowych.
Metody edukacyjne, jakimi pracujemy na wycieczkach, aktywnie włączają wszystkie dzieci, by w kolejnych odwiedzanych punktach mogły niejako poczuć, dotknąć i spróbować miejsc, w których się znajdują. Miejsc z ciągle żywą historią, także tą trudną, pozbawioną łatwych wyjaśnień.
Jeszcze więcej świeżego powietrza i wiedzy o wielokulturowych społecznościach uczestnicy/czki Wyprawek zdobywają podczas gry terenowej. Wtedy liczy się nie tyle szybkość, co ilość zapamiętanych w ciągu dnia informacji i umiejętność pracy z grupie. W grze terenowej są elementy czytania i rozumienia tekstu w tym fragmenty relacji, mapy, czy planu miasta. Są analizy i łączenie fotografii, uzupełnianie tekstu, kojarzenie symboli z ich znaczeniem. Gra jest połączeniem intensywnych ćwiczeń umiejętności poznawczych z tymi społecznymi, niezbędnymi do pracy w kilkuosobowych i większych grupach. Bo trzeba umieć się dogadać. Żeby było sprawniej, trzeba podzielić zadania: ktoś czyta, ktoś pisze i wypełnia, ktoś szuka znaków, kolejna osoba myśli, dokąd iść dalej.

ZNAJOMOŚCI, bo czasem siedząc z kimś od dawna w jednej ławce zdarza się nie wiedzieć o koledze/koleżance zbyt wiele. Podczas Wyprawki dzieje się całe mnóstwo gier, zabaw i energizerów, które poza tym, że rozbudzają, rozkręcają i rozgrzewają (zwłaszcza podczas zimowych edycji), mają dużą wartość integracyjną i poznawczą, stwarzają sytuacje, kiedy musimy (bo my też bierzemy udział w zabawach) obrać pewne role i wchodzić w różne nowe interakcje. A to daje dzieciom masę pozytywnej energii.
Wyprawkowe znajomości to jednak nie tylko koledzy i koleżanki. W czasie naszej podróży odwiedzamy miejsca i ludzi, którzy w swoich lokalnych społecznościach pracują z historią, kulturą, animują najbliższe otoczenie, pracują na rzecz pozytywnych zmian. Chcemy pokazać dzieciom, że można inaczej, ciekawiej i z pasją opowiadać o swoim miejscu, pracować na jego rzecz i jeszcze zarażać swoją pasją innych. I wcale nie trzeba wyjeżdżać daleko.
Wyprawki, pokazują ten praktyczny wymiar pracy z pamięcią, historią i lokalną społecznością. Nie możemy pominąć ważnego punktu każdej wycieczki, czyli miejsc na porę obiadową. W każdym, najbardziej oddalonym odcinku naszej trasy jesteśmy w stanie zorganizować domowy posiłek. Z dokładkami do syta.

IDEA wyprawek to autorski program edukacyjny, dzięki któremu uczniowie poznają Żydów, Ukraińców, Tatarów, Romów. Nie gotujemy ich potraw, nie urządzamy inscenizacji bitew, nie rysujemy komiksów i nie odgrywamy ról poprzebierani za „innych” z naszych wyobrażeń. Inni są inni, nie są podobni do nas – nie uczymy przez analogie. Analogie bowiem skupiając się na nas, stawiają w centrum nas, nasze wartości i nasz ogląd świata. Różnic nie da się poznać poprzez analogie. Rabin nie jest odpowiednikiem księdza, a carskie wrota nie prowadzą do zakrystii. To co trudne dzieje się właśnie poza analogią, poza łatwym konstruowaniem podobieństw.
Staramy się też odkleić od stereotypów, przełamać je faktami. Naszym zdaniem młodzi ludzie są gotowi, aby o pewnych sprawach rozmawiać otwarcie. Dostosowanych do ich wieku językiem mówimy zatem o Holokauście, Akcji Wisła, przymusowym osiedlaniu Romów – o tym co najtrudniejsze.
Wartością dodaną jest moment, w którym uczestnicy zaczynają zastanawiać się nad sobą – kim ja jestem w tym zestawieniu? Kim byli moi dziadkowie, w jakim języku mówili i do którego boga chodzili się modlić, jak nazywał się ten kościół i kogo mieli za sąsiadów? Jak dziś budować relacje z innymi, tymi nowymi innymi, dla których instrukcja obsługi dopiero się pisze, po obu stronach tego nowego dialogu? I to jest wielkie wyzwanie nowej edukacji o wielokulturowości. Pokazać wiele stron, dać przestrzeń na pytania, pokazać fakty i pozwolić na wyciąganie wniosków. Nawet gdyby miało to trwać latami.

TRASY | EDYCJE | 


*WYPRAWKA - Wyprawka to komplet, który dostajemy na drogę. To bagaż doświadczeń, rzeczy, pomysłów, które wynosimy z domu, szkoły, podwórka, zajęć dodatkowych... To bezzwrotny podarunek.
Możemy się też umówić, że wyprawka to także mała wyprawa. Nasza Wyprawka łączy w sobie wszystkie te znaczenia.