Homo Faber

Strona główna

(2008-04-23)

Ola Gulińska

Komentarze: (zobacz artykuły)

Data dodania: 2010-09-20 (Bug 2010): Przepraszam, że dopiero teraz odpowiadam. To ja jestem autorką tekstu w zakładce "Idea". Nie ma tam mojego nazwiska, gdyż podpisuje się pod nim po prostu stowarzyszenie Homo Faber. Czuję się za niego w stu procentach odpowiedzialna. Postaram odnieść się do Pana uwag. Nigdzie nie napisałam, że bezpośrednią i jedyną przyczyną czystki na Wołyniu było burzenie cerkwi w 1938 roku. Informacja o konflikcie etnicznym pojawia się w moim tekście po kilku zdaniach nt. polityki II RP wobec mniejszości. Proszę pamiętać, że samo burzenie świątyń na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu nie było czymś incydentalnym - ogół represji końca lat trzydziestych jest nazywany drugą pacyfikacją - w odróżnieniu od pierwszej, w Małopolsce Wschodniej, kilka lat wcześniej. W pierwszym punkcie podaje Pan po prostu dane dotyczące wydarzeń na Wołyniu - nie rozumiem, dlaczego zakłada Pan, że ich nie znamy? Pyta Pan czy "masowe wyrzynanie jednej nacji przez druga można nazwać wojną domową ? " Być może nie. Ale wzajemnie mordowanie się przedstawicieli dwóch nacji - już tak. A właśnie taka sytuacja miała miejsce na Hrubieszowszczyźnie w latach 40. Przy okazji popełnia Pan błąd logiczny pisząc, że dlatego akcję na Wołyniu nazywamy ludobójstwem, że była zaplanowana, skoordynowana i dokładnie wykonana (przynajmniej tak wynika z Pana tekstu). Rozumiem też, że tutaj górę wzięły emocje, ale proszę pamiętać o sporach dotyczących użycia w konkretnych przypadkach słowa genocide (czy ludobójstwo). Zdaję sobie sprawę, że w użyciu są różne określenia na konflikt, który się wtedy tutaj rozegrał - świadomie używam zamiennie określeń "wojna domowa" i "konflikt etniczny" - jednocześnie uznając swój brak kompetencji do precyzyjnego i jednoznacznego nazwania tego co tu się wydarzyło. Bo że nie była to agresja jednej strony w stosunku do drugiej - tego nie podważa żaden ze znanych mi i uznanych fachowców. A wracając do Wołynia - powtórzę jeszcze raz - to nie burzenie cerkwi było główną i jedyną przyczyną tej zbrodni. Polskie i ukraińskie (ruskie) państwo rodziło się prawie równolegle. Polsce udało się przetrwać, Rusi Kijowskiej - nie. Duża część badaczy zwraca uwagę na fakt, że źródeł konfliktu należy doszukiwać się nawet w XV czy XVI wieku. Tylko, że to Polacy parli na Wschód, zajmowali ziemię, wyzyskiwali chłopstwo, niszczyli miejscową kulturę. A nie odwrotnie. I jeżeli nie dziwimy się nienawiści przedstawicieli rdzennych ludów północnej Afryki wobec Brytyjczyków czy Francuzów - to nie dziwmy się jak powszechny wśród ludności litewskiej, białoruskiej czy ukraińskiej był stereotyp Polaka - pana, wyzyskiwacza, zaborcy. I nie dziwmy się, że tłumiona nienawiść w końcu wybuchła. Byliśmy kolonizatorami na Wschodzie i spotkał nas los kolonizatorów. Musi Pan także pamiętać, że Ukraińcy byli jedynym w tym regionie narodem, który po I wojnie domagał się własnego państwa i któremu tego marzenia nie udało się zrealizować. I tak się składa, że Polacy walnie się do tego przyczynili. Co by tu nie mówić - to nie Ukraina pozbawiła Polskę niepodległości, ale Polska Ukrainę. I to dwu- lub trzykrotnie. Taki Traktat Ryski Ukraińcy uważają za rozbiór - szok, prawda? Nie usprawiedliwiam, broń Boże, tego co stało się na Wołyniu w 1943 roku. Próbuję tylko wytłumaczyć Panu, że interpretowanie jednego wydarzenia, pomijając cały splot, zawikłanie, niejednoznaczność całej historii tego terenu, jest dość ryzykowne. Co takiego musi się stać, żeby chłop wziął siekierę i poszedł mordować sąsiadów ze wsi obok? Moje pytanie nie dotyczy tylko Wołynia, bo przecież w 1846 w Galicji rabacja wybuchła z podobną siłą i okrucieństwem. No więc co takiego musieli zrobić tamtejsi szlachcice, że agresja przeciw nim była tak wielka i gwałtowna? Niezależnie jaka będzie odpowiedź, nie usprawiedliwia ona mordów. Ale trochę wyjaśnia przyczyny samego konfliktu. Zna Pan tę historię? Zawadka Morochowska. W 46 roku do łemkowskiej wioski wchodzi oddział LWP i wyrzyna w pień mieszkańców. Nie żołnierzy, partyzantów, terrorystów czy agentów wywiadu gospodarczego. Tak po prostu mieszkańców. Dzieci, kobiety w ciąży. Wie Pan gdzie walczyli wcześniej ludzie z tego oddziału? Otóż część z nich była w partyzantce u R. Satanowskiego na Wołyniu w roku 1943. I wszystkie metody, które zdołali tam zaobserwować, "wdrożyli w życie" w Beskidzie. Mieszkańcy polskich wiosek byli wyrzynani po jednej stronie Bugu, mieszkańcy ukraińskich - po drugiej. I możemy licytować się na liczbę ofiar i huczność imprez przeprosinowych. Jednak rozmiarów strachu i nienawiści po jednej, drugiej, trzeciej stronie (tak, tak - tych stron było więcej) nie da się tak łatwo oszacować i opisać. I szczerze powiedziawszy - nawet nie chciałabym próbować. Im więcej słucham opowieści starych ludzi, opowieści tak bardzo właśnie niejednoznacznych i zawikłanych, tym bardziej jestem tego pewna. Pisze Pan, że uczył się w szkole średniej o burzeniu cerkwi - jednocześnie sugerując, że polskie społeczeństwo niewiele wie o Wołyniu. W moim przypadku akurat było odwrotnie - nigdy nie uczyłam się o akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej, ale o Wołyniu - owszem. Natomiast żadne z nas nie powinno wysnuwać ogólnych teorii na temat zawartości materiału na lekcjach historii wyłącznie w oparciu o własne doświadczenie. Podstawa Programowa IV etapu edukacyjnego (tj. szkół średnich) w zakresie podstawowym tak bardzo enigmatycznie określa materiał, który ma przyswoić uczeń, że nie ma tam wymienionych ani zbrodni na Wołyniu ani np. Akcji "Wisła" ani akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej. Natomiast w znanych mi podręcznikach historii, które funkcjonują "w obiegu" (rok szkolny 2010/11) występuje Wołyń i Akcja Wisła, a nie ma wydarzeń z 1938 roku (nie twierdzę, że na pewno znam wszystkie). Nie jestem władna decydować co media, uczelnie czy partie mają mówić na temat historii Polski i Europy - i całe szczęście, bo takiego prawa nie powinna mieć żadna jednostka. Mogę mieć wpływ na to co na ten temat mówi organizacja, którą współtworzę - efekty widać w naszych projektach i tekstach. Jeśli Pan również chciałby mieć podobny wpływ nic nie stoi na przeszkodzie aby założył Pan własne stowarzyszenie lub fundację. Nie jest to bardzo trudne. Pozdrawiam
Data dodania: 2010-05-24 (Tak dla Otwartego Lublina): Jeszcze jedno - ten "zamaskowany klient" to szablon Banksy'ego, jeśli ktoś nie wie. Dla mnie symbol pacyfizmu. Tak jak goździki wtykane w lufy karabinów i goździkowe czy aksamitne rewolucje. Nie mam tyle tupetu by wpisywać naszą akcję w chlubny ciąg kwiatowych rewolucji, jednak powiedzmy szczerze - to była jedna z inspiracji;)
Data dodania: 2010-05-24 (Tak dla Otwartego Lublina): Nie trzeba mnie żałować, doskonale wiedziałam co robię. Przemek, nie było Cię w sobotę pod Pedetem, nie masz pojęcia jak to wyglądało. Otóż warto było. Dla widoku tańczących rumuńskich Kełderaszek. Dla moich znajomych, którzy przyszli z całymi rodzinami. Dla całej radości, która została wygenerowana tego popołudnia. Warto było.
Data dodania: 2008-05-07 (Nieziemski klimat...): Może i przejażdżka po Lublinie z tymi bilboardami jest głupia, ale same plakaty są świetne, szczególnie ten z Bramą Krakowską i Archaniołem. Lublin na nich jest taki... nie wiem, wschodni, bizantyński? Tym razem p. Krawczyk może być z siebie dumny:)