Strona główna > Warto poczytać > Archiwum Opornika > Numer 44, 45 (6,7/2009)

Bookmark and Share

SUDAN

Iza Zaliwska (2009-09-10)

Strona 6
Więcej fotek w galerii
Liczący 2505,8 tysięcy kilometrów kwadratowych Sudan jest największym krajem Czarnego Lądu - kontynentu afrykańskiego. Prawie cały kraj leży w dorzeczu Nilu. Kraj federalny jest podzielony na 9 stanów - jest bardzo różnorodny pod względem etnicznym. Jego ludność stanowią Arabowie, plemiona kuszyckie, ludy nilockie oraz inne plemiona sudańskie. W 2005 roku 40,8 % ludności żyło w miastach.

W II tysiącleciu przed naszą erą północna część Sudanu była miejscem rolniczego kraju Pusz, który na początku II tysiąclecia p.n.e. podbili Egipcjanie i włączyli w granice swego państwa. Nubia była w starożytności celem wypraw Egipcjan po złoto i niewolników a samo pojęcie "nubia", prawdopodobnie zniekształcona nazwa egipskiego nebo (która oznacza złoto), pojawiło się po raz pierwszy dopiero w czasach rzymskich. Ludność tego terenu była od IV wieku poddawana chrystianizacji. Początek kolonizacji arabskiej w VII wieku spowodował do XVI wieku niemal całkowitą islamizację rdzennych ludów północnych i środkowej części kraju. To Arabowie, nawiązując do ciemnej karnacji skóry mieszkańców kraju, nazwali go Sudanem. W pierwszej połowie XIX wieku znaczna część Sudanu dostała się pod panowanie Egiptu, a w drugiej połowie tego wieku kraj został opanowany przez Wielką Brytanię. W 1956 Sudan ogłosił niepodległość, a uformowany wówczas w większości był arabski.

Z niepodległym Sudanem wiąże się ciąg wojen domowych i konfliktów. Prawie pół wieku trwał konflikt na południu kraju. Miał podłoże religijne i wiązał się z indoktrynacją islamską. Ogłoszono oficjalny dżihad, świętą wojnę w imieniu Allaha przeciwko chrześcijanom z południa kraju. Konflikt pochłonął co najmniej 2 miliony ofiar. Ponad 4,5 miliona osób zostało zmuszonych do wyemigrowania. Przełomem w jednej z najbardziej krwawych wojen współczesnej Afryki był rok 2005, kiedy to podpisano 9 stycznia w Nairobi (Kenia) porozumienie pokojowe (Comprehensive Peace Agreement). Ostatnie doniesienia wskazują jednak, że wojna może odrodzić się na nowo. 12 lat trwał konflikt zbrojny ze wschodem kraju. Konflikt w Darfurze ten miał podłoże nie tylko religijne ale i etniczne. Milicja Dżandżawid wspierana przez sudański rząd plądrowała meczety, dopuszczała się zabójstw duchownych islamskich i paliła księgi Koranu które należały do mniejszości etnicznych. Ale może od początku.
Darfur jest regionem geograficznym i historycznym leżącym w zachodnim Sudanie. Jest w przeważającej części pustynią. Jako obszar zamieszkany przez mniejszości narodowe przez wiele lat był poddany zaniedbaniom politycznym, marginalizacji, był miejscem ciągłych walk między-plemiennych. Od połowy lat 80-tych XX wieku Darfur stał się areną zbrojnych konfliktów na dużą skalę. Wiele walk miało miejsce wzdłuż pustynnych granic z Czadem i Libią, które nie są w żaden sposób monitorowane.
23 kwietnia 2003 roku rebelianci z Armii Wyzwolenia Darfuru późniejszej Armii Wyzwolenia Sudanu dokonali ataku na bazę lotniczą sudańskiego rządu w El-Fasher, stolicy stanu Darfur Północny. Rebelianci pragnęli uznania politycznego dla swojego ruchu, przyznania władzy autonomicznej w ramach federacji i pomocy rozwojowej dla Darfuru. Odpowiedzią rządu była mobilizacja armii, sił powietrznych i milicji, której członkowie byli werbowani w większości spośród arabskich plemion. Janjaweed (Dżandżawidzi) - arabska milicja, której nazwa zaczerpnięta jest prawdopodobnie z mowy potocznej oznacza „demony na szybkich rumakach” czy też „jeźdźcy diabła”. To Dżandżawidzi z rządowym zapleczem stali na czele czystek. Jednak masakry zdarzał się po obu stronach. Amnesty International alarmowała, że gwałty na kobietach i dziewczynkach stały się jedną z powszechnych metod tej wojny. Grupy wojowników po obu stronach kradły, porywały pojazdy i zaopatrzenie organizacji humanitarnych, wymuszały haracze. Obozy dla uchodźców były przeludnione. W niektórych przetrzymywano broń, co stanowiło zagrożenie dla organizacji humanitarnych. Nie było żadnej instytucji, która mogłaby zapewnić sprawiedliwość i bezpieczeństwo - do niektórych obozów nie były wpuszczane nawet siły pokojowe. Szacuje się, że jak dotąd konflikt w Darfurze pochłonął 300 000 ofiar.
14 lipca 2008 roku prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego złożył wniosek o wydanie nakazu aresztowania prezydenta Omara al-Bashira. We wniosku było zawartych dziesięć przestępstw, wśród których znalazły się zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości. Al-Bashir rządzący Sudanem od 1989 roku „klękający tylko przed bogiem”, człowiek określany jako nikczemny, bezwzględny, bezlitosny tylko potwierdził te określenia. W kilka godzin po tym jak wydano nakaz jego aresztowania, kazał usunąć z kraju organizacje pozarządowe, świadczące pomoc humanitarną. Taka decyzja to śmierć dla tysięcy. Znamiennym jest fakt, że przed MTK po pierwszy ma stanąć jako oskarżony urzędujący prezydent państwa. Jeszcze do tego nie doszło. Al-Bashir jest ścigany listem gończym.

Lamanie praw człowieka
Sudańskie prawo dopuszcza posługiwanie się dowodami uzyskanymi w przesłuchaniach, w których zastosowano tortury. Handel niewolnikami w latach 90-tych był powszechny. Jeszcze pod koniec XX wieku jedną sztukę broni automatycznej wymieniano na 6-7 niewolników. Kara śmierci jest powszechnie stosowana również w odniesieniu do dzieci poniżej 18 roku życia. Atakowani są przedstawiciele praw człowieka i dziennikarze. Gazety są poddawane powszechnej cenzurze. Pomiędzy styczniem a grudniem 2008 roku niektóre wydawnictwa gazet były odwiedzane codziennie przez cenzorów, dziennikarze byli przesłuchiwani i źle traktowani. W całości lub częściowo usuwano artykuły oceniane jako krytyczne wobec rządu. Czasami dochodziło do aresztowań autorów.

Gospodarka
Gospodarka Sudanu została zrujnowana w wyniku konfliktów. Kraj ma ogromne zadłużenie zagraniczne. Towarzyszy temu klęska głodu. 30 % populacji Sudanu nie ma dostępu do ujęć wody pitnej. Ludność czerpie wodę z kałuż i okresowych rzek. 41% dzieci poniżej 5 roku życia ma zaniżoną wagę ciała. Umieralność dzieci poniżej 5 roku życia na 2005 rok wynosiła 90/1000. Jedynie 57% dzieci jednorocznych zostało w pełni zaszczepionych przeciwko gruźlicy a 60% przeciwko Odrze. Na rok 2002 najczęstszymi przyczynami śmierci były niedokrwienie serca (8% wszystkich zgonów), Malaria (6%), HIV/AIDS (6%), Biegunka (6%), Odra (5%), Gruźlica (5%). W wyniku wojny na rok 2002 zginęło 5%. Mieszkańcy nie rozpoczynają uprawy roli bądź innych zajęć przynoszących dochód . Ataki na konwoje z pomocą humanitarną, które znacznie nasiliły się w 2008 roku spowodowały redukcję połowy dostaw Światowego Programu Żywnościowego. Każdego dnia tysiące głodnych dzieci przemierzało mile na piechotę do obozów dla uchodźców i ośrodków żywieniowych w Sudanie, z nadzieją na otrzymanie jakiejkolwiek żywności. Niejednokrotnie odchodziły z niczym, ponieważ w ośrodkach nie było odpowiedniej ilości żywności.
Dla zasady dać biednemu wędkę a nie rybę też na niewiele się zda, dopóki nie zapanują w miarę bezpieczne warunki. Sudan Humanitarian Overview podaje jednak przykład kobiety z Sudanu Południowego, która po zakończeniu konfliktu założyła restaurację dzięki pomocy Mercy Corps International. Żeby ludzie mogli wrócić do swoich zajęć jest potrzebna przede wszystkim stabilizacja, bezpieczeństwo i dalsza pomoc humanitarna.
Warto dodać, że odpowiedzialni za śmierć setek tysięcy ludzie wciąż dobrze się mają.
 

Jeśli chcesz pomóc, wejdź na stronę http://www.wodapitna.pl


Bibliografia

Geografia turystyczna świata, część II, pod red. Jadwigi Warszyńskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

www.archeologia.com.pl
www.hdr.undp.org
www.amnesty.org.pl
www.hrw.org
www.wyborcza.pl/1,75248,7011081,Koniec_wojny_w_Darfurze.html
www.unsudanig.org
www.who.int/countries/sdn/en
www.stosunki.pl